สำหรับคนที่กำลังทำบ้านอยู่คงมีหลายอย่างที่ต้องคำนึงถึงในการเลือกวัสดุอุปกรณ์ต่าง ๆ ให้เหมาะสมและปลอดภัยต่อการใช้งาน ซึ่ง ‘สวิตช์ไฟ’ ก็เป็นหนึ่งสิ่งสำคัญที่เจ้าของบ้านทุกคนไม่ควรมองข้าม วันนี้เซฟไทยจะพาไปดูกันว่าควรเลือกสวิตช์ไฟและเต้ารับอย่างไรให้ปลอดภัยและตอบโจทย์การใช้งาน
สวิตช์ไฟ และเต้ารับคืออะไร?
สวิตช์ไฟ คืออุปกรณ์ซึ่งมีหน้าที่ควบคุมวงจรไฟฟ้าที่จะไหลเข้าสู่เครื่องใช้ไฟฟ้า คล้ายกับสะพานไฟที่จะเชื่อมกระแสไฟฟ้าเมื่อเปิดสวิตช์ และจะตัดกระแสไฟฟ้าเมื่อทำการปิด นอกจากนี้ยังมีอีกหนึ่งอุปกรณ์ที่มีบทบาทสำคัญในการจ่ายไฟฟ้าเพื่อให้อุปกรณ์ต่าง ๆ สามารถใช้งานได้ หรือที่เรียกว่า เต้ารับ (Socket) มักติดตั้งอยู่บนผนัง ทำหน้าที่เชื่อมต่อวงจรให้กระแสไฟไหลเข้าสู่เครื่องใช้ไฟฟ้าผ่านรูรองรับเต้าเสียบ
ข้อควรคำนึงถึงในการเลือกซื้อสวิตช์ไฟและเต้ารับ
-
ทำจากวัสดุที่มีคุณภาพและปลอดภัย
ตามท้องตลาดมีสวิตช์ไฟและเต้ารับผลิตจากวัสดุแตกต่างกันมากมาย ซึ่งมีผลต่อราคา ประสิทธิภาพ และความปลอดภัยในการใช้งาน แต่ก่อนเลือกซื้อสวิตช์ไฟและเต้ารับควรพิจารณาจากวัสดุที่มีคุณสมบัติป้องกันการลามไฟ ทนความร้อนได้ดี รวมถึงมีวัสดุที่ใช้ผลิตหน้าสัมผัสทางไฟฟ้า (Contact Plain) ที่เหมาะสมกับการใช้งาน ดังนี้
- หน้าสัมผัสทางไฟฟ้าที่ทำจากทองคำ จะมีโอกาสเกิดสนิมได้ยาก เหมาะกับการใช้ในอุปกรณ์ที่ใช้กระแสไฟฟ้าต่ำ (mA)
- หน้าสัมผัสทางไฟฟ้าที่ทำจากเงิน จะเหมาะกับอุปกรณ์ที่ใช้กระแสไฟฟ้าสูงกว่า (Amp) เนื่องจากมีความต้านทานทางไฟฟ้าต่ำ จึงทำให้นำไฟฟ้าได้ดีกว่า รวมถึงมีราคาถูกกว่าเมื่อเทียบกับทองคำ
โดยพื้นฐานแล้ว สวิตช์ไฟและเต้ารับที่ใช้ต้องได้รับการรับรองมาตรฐานของ มอก. นอกจากนี้ เต้ารับบางรุ่นยังมีม่านนิรภัย (Safety Shutter) ซึ่งเหมาะกับบ้านที่มีเด็กเล็ก ช่วยป้องกันอันตรายจากการแหย่นิ้วในรูเต้ารับได้
-
ประเภทของสวิตช์ไฟและเต้ารับ
สวิตช์ไฟและเต้ารับประเภทต่าง ๆ จะเหมาะกับการใช้งานที่แตกต่างกันออกไปเพื่อตอบสนองการใช้งานที่หลากหลาย หากเลือกใช้งานได้ถูกประเภทก็จะช่วยเพิ่มความสะดวกสบายได้มากยิ่งขึ้น โดยสวิตช์ไฟสามารถแบ่งประเภทของสวิตช์ไฟได้ ดังนี้
- สวิตช์กระดก (Rocker)
สวิตช์กระดก เป็นสวิตช์ไฟที่พบเจอได้บ่อย เป็นรูปแบบที่นิยมใช้กับการเปิด-ปิดหลอดไฟ หรือปลั๊กพ่วง
- สวิตช์กด (Push-Button)
สวิตช์กดเป็นปุ่มสำหรับใช้เปิด-ปิดอุปกรณ์ไฟฟ้าภายในปุ่มเดียวกัน มักพบในเครื่องใช้ไฟฟ้า เช่น โทรทัศน์ เครื่องหนีบผม วิทยุ เป็นต้น
- สวิตช์ก้านโยก (Toggle)
สวิตช์ก้านโยกใช้งานด้วยการโยกก้านขึ้น-ลง เพื่อทำการเชื่อมหรือตัดกระแสไฟฟ้าสู่อุปกรณ์ไฟฟ้า สวิตช์ประเภทนี้มักใช้กับพัดลม เครื่องปั๊มน้ำ หลอดไฟ เครื่องเจาะ เป็นต้น
- สวิตช์แบบหมุน (Rotary Switch)
สวิตช์แบบหมุนเป็นสวิตช์ไฟที่สามารถปรับระดับแรงไฟฟ้าได้ตามต้องการ ซึ่งจะช่วยประหยัดพลังงานและยืดอายุการใช้งานของอุปกรณ์ไฟฟ้าได้
- สวิตช์แบบเลื่อน (Slide Switch)
สวิตช์แบบเลื่อนจะควบคุมการเปิด-ปิดอุปกรณ์ไฟฟ้าด้วยการเลื่อนก้านสวิตช์ที่ยื่นออกมา พบบ่อยในเครื่องใช้ไฟฟ้าอย่างเช่น ไฟฉาย ของเล่น นาฬิกาปลุก เป็นต้น
ในขณะที่ ส่วนเต้ารับที่นิยมใช้กันหลัก ๆ มี 2 ประเภท ได้แก่
- เต้ารับ 2 ขา
ในปัจจุบันไม่นิยมใช้เต้ารับ 2 ขา และได้ยกเลิกการผลิตไปแล้ว เนื่องจากไม่มีการรับรองของ มอก.
- เต้ารับ 3 ขา
เต้ารับ 3 ขา ได้รับการพัฒนาจากเต้ารับ 2 ขาเพื่อยกระดับความปลอดภัยในการใช้งาน ซึ่งช่องรับของเต้ารับชนิดนี้จะมี 3 ช่อง และอีกช่องที่เพิ่มขึ้นมาทำหน้าที่เชื่อมต่อกับสายดินระบบป้องกันอันตรายในกรณีเกิดไฟฟ้ารั่วไหล ทั้งนี้ ต้องมีการติดตั้งสายดินอย่างถูกต้องโดยช่างผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น
นอกจากนี้ ยังมีการพัฒนาเต้ารับ USB ขึ้นมา เพื่อตอบโจทย์การใช้งานที่สมัยยิ่งขึ้น เช่น การชาร์จโทรศัพท์มือถือ หรือแท็บเล็ต เป็นต้น
-
กำลังไฟที่เหมาะสมกับการใช้งาน
ในการเลือกใช้สวิตช์ไฟและเต้ารับ ควรศึกษาว่ามีแหล่งจ่ายไฟประเภทไฟฟ้ากระแสตรง (DC) หรือไฟฟ้ากระแสสลับ (AC) เนื่องจากกระแสไฟฟ้าทั้ง 2 ประเภทมีวิธีการคำนวณกำลังไฟที่แตกต่างกัน จากนั้นควรดูคุณสมบัติในการรองรับกำลังไฟและกระแสไฟฟ้า เนื่องจากเลือกใช้สวิตช์ไฟที่รองรับกระแสไฟได้ต่ำกว่าการใช้งานอาจก่อให้เกิดความร้อน และส่งผลให้เกิดปัญหาด้านไฟต่าง ๆ เช่น ไฟฟ้าลัดวงจร หรือการลุกไหม้ตามมาได้
-
การบำรุงรักษา
แน่นอนว่าสวิตช์ไฟและเต้ารับเป็นอุปกรณ์ที่ติดอยู่กับตัวบ้านในระยะยาว ไม่ค่อยเปลี่ยนใหม่บ่อย ๆ จึงควรเลือกใช้สวิตช์ไฟและเต้ารับจากแบรนด์ที่เป็นที่นิยมในตลาด สามารถหาอุปกรณ์เปลี่ยนได้ง่ายในกรณีที่เกิดความเสียหาย
-
ดีไซน์สวยงาม
ปฏิเสธไม่ได้เลยว่านอกจากความปลอดภัยต่อการใช้งาน การออกแบบก็เป็นอีกปัจจัยสำคัญที่ผู้ใช้งานมักจะพิจารณาเป็นอันดับต้น ๆ ก่อนตัดสินใจซื้อสวิตช์ไฟและเต้ารับ เพื่อช่วยเสริมให้บ้านดูสวยงามยิ่งขึ้น รวมถึงในปัจจุบันก็มีอุปกรณ์หลากหลายดีไซน์และสีสันให้เลือกใช้
เทคนิคเลือกสวิตช์ไฟและเต้ารับให้เหมาะกับพื้นที่ต่าง ๆ ในบ้าน
-
ห้องนอน
ห้องนอนเป็นพื้นที่สำหรับการพักผ่อน การเลือกใช้สวิตช์ไฟที่สามารถปรับระดับความสว่างของไฟได้จะช่วยสร้างบรรยากาศที่เอื้ออำนวยต่อการพักผ่อนได้ดียิ่งขึ้น และควรติดตั้งสวิตช์ที่บริเวณหัวเตียง เพื่อให้สามารถเปิด-ปิดไฟได้โดยไม่จำเป็นต้องลุกจากเตียง
นอกจากนี้ในบริเวณที่มีการใช้งานทั่วไปในห้องนอนสามารถติดตั้งเต้ารับทั่วไปได้เลย แต่ในบริเวณหัวเตียงหรือบริเวณที่มีการใช้งานโทรศัพท์มือถือเป็นประจำอาจใช้เต้ารับแบบ USB เพื่อความสะดวกสบายในการใช้งานยิ่งขึ้น รวมถึงติดตั้งไฟระบบต่ำในบริเวณที่จำเป็นต้องใช้อุปกรณ์ไฟฟ้าตั้งพื้น
-
ห้องนั่งเล่น
ห้องนั่งเล่นเป็นพื้นที่ที่การใช้ไฟและเครื่องใช้ไฟฟ้าจำนวนมาก จึงส่งผลให้มีการติดตั้งสวิตช์ไฟ และเต้ารับหลายจุด การเลือกสวิตช์และเต้ารับที่มีสีเข้ากับผนังจะช่วยให้ดีไซน์ของบ้านสวยงามและกลมกลืนไปกับการตกแต่งบ้านได้
-
โถงทางเดินราวบันได
ในบริเวณราวบันได ควรติดตั้งสวิตช์ไฟที่สามารถเปิด-ปิดไฟได้จากทั้งชั้น และชั้นล่างของบ้าน รวมถึงใช้สวิตช์ที่มีปุ่มกดขนาดใหญ่เพื่อความสะดวกและปลอดภัยในการใช้งาน
-
ห้องครัว
อุปกรณ์ที่ใช้ในห้องครัวมักจะเป็นเครื่องใช้ไฟฟ้าที่มีกำลังไฟสูง หรือจำเป็นต้องเสียบปลั๊กตลอดเวลา เช่น ไมโครเวฟ ตู้เย็น หม้อทอดไฟฟ้า เป็นต้น ดังนั้นจึงควรเลือกเต้ารับที่รองรับกำลังวัตต์ได้อย่างน้อย 2,500 วัตต์ และติดตั้งเต้ารับที่มีสวิตช์เปิด-ปิด เพื่อลดการถอดปลั๊กเข้า-ออกบ่อย ๆ และปลอดภัยต่อการใช้งาน
-
ห้องน้ำ
การติดตั้งเต้ารับบริเวณอ่างล้างหน้าจะช่วยให้สามารถไดร์ผม หรือใช้อุปกรณ์ไฟฟ้าต่าง ๆ ได้อย่างสะดวกสบาย แต่เพื่อความปลอดภัยควรเลือกใช้เต้ารับที่มีฝาครอบป้องกันน้ำเพื่อป้องกันไฟฟ้าลัดวงจรจากน้ำกระเซ็นใส่
การบำรุงรักษาสวิตช์ไฟและเต้ารับ
- เลือกใช้สวิตช์ไฟและเต้ารับที่ถูกประเภทและเหมาะสมกับการใช้งาน
- ติดตั้งอุปกรณ์ในตำแหน่งที่เหมาะสมกับการใช้งาน และการซ่อมบำรุง
- ปิดสวิตช์หรือถอดปลั๊กเมื่อไม่ได้ใช้งาน ป้องกันการใช้ไฟเกินขนาด
- เลี่ยงความชื้นและน้ำเนื่องจากอาจทำให้เกิดไฟฟ้าลัดวงจรได้
- ตรวจสอบอุปกรณ์เป็นประจำ หากพบความเสียหายหรือชำรุดให้ดำเนินการซ่อมแซมในทันที เพื่อป้องกันอันตรายที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต
สำหรับใครที่กำลังที่จะสร้างบ้านหลังใหม่หรือจะเปลี่ยนสวิตช์ไฟและเต้ารับเดิมที่ชำรุด สามารถนำวิธีการที่ทางเซฟไทยได้แนะนำไปใช้ในการเลือกอุปกรณ์ที่ปลอดภัยและสะดวกต่อการใช้งานได้เลย
ที่มา: changfi