ทำความรู้จัก ‘หน่วยไฟฟ้า’ เข้าใจง่าย ใช้ไฟปลอดภัย ประหยัดกว่าเดิม

หน่วยไฟฟ้าเป็นสิ่งที่อยู่เบื้องหลังทุกครั้งที่เราเปิดไฟ เปิดแอร์ หรือเสียบปลั๊กเครื่องใช้ไฟฟ้า เพราะพลังงานไฟฟ้าทั้งหมดถูกวัดด้วยหน่วยต่าง ๆ เช่น โวลต์ แอมแปร์ วัตต์ เป็นต้น ซึ่งแม้จะเป็นคำที่คุ้นหู แต่หลายคนอาจยังไม่เข้าใจว่าหมายถึงอะไร

การรู้จักหน่วยวัดทางไฟฟ้าเหล่านี้ไม่เพียงช่วยให้เราเลือกใช้เครื่องใช้ไฟฟ้าได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย แต่ยังช่วยให้เราใช้ไฟได้อย่างมีประสิทธิภาพ ประหยัดค่าไฟ และป้องกันความเสียหายจากการใช้ไฟเกินกำลังได้อีกด้วย

หน่วยไฟฟ้า: โวลต์

โวลต์ (Volt: V) คือหน่วยไฟฟ้าที่ใช้วัดแรงดันไฟฟ้าที่ผลักให้อิเล็กตรอนเคลื่อนที่จากแหล่งพลังงานไปยังอุปกรณ์ต่าง ๆ ถ้าแรงดันไฟฟ้าสูง กระแสไฟก็จะไหลได้เร็วขึ้น

โดยแรงดันไฟฟ้ามาตรฐานสำหรับบ้านเรือนในประเทศไทยอยู่ที่ 220 โวลต์ ขณะที่บางประเทศ เช่น ญี่ปุ่นใช้ 110 โวลต์ หรือฝรั่งเศส 230 โวลต์ ดังนั้น ก่อนนำเครื่องไฟฟ้าไปใช้ต่างประเทศ ควรตรวจสอบที่ตัวเครื่องว่ารองรับแรงดันเท่าใด เพื่อป้องกันความเสียหายจากแรงดันไม่ตรงกัน

หน่วยย่อยของโวลต์: 1,000 มิลลิโวลต์ (mV) = 1 โวลต์ (V) และ 1,000 โวลต์ (V) = 1 กิโลโวลต์ (kV)

หน่วยไฟฟ้า: แอมแปร์

แอมแปร์ (Ampere: A) หรือแอมป์ คือหน่วยไฟฟ้าที่ใช้วัดปริมาณของกระแสไฟฟ้า (Current) ที่ไหลผ่านตัวนำไฟฟ้าหรือสายไฟต่าง ๆ ยิ่งค่าแอมแปร์สูง ยิ่งมีกระแสไฟไหลผ่านมาก

สำหรับประเทศไทยในบ้านทั่วไปมักจะใช้มิเตอร์ไฟฟ้าขนาด 5A, 15A, 30A ตามโหลดใช้งาน ส่วนอาคารใหญ่หรือโรงงานอุตสาหกรรมอาจต้องใช้มิเตอร์ที่สูงถึง 400A เพื่อรองรับการใช้ไฟจำนวนมาก

ทั้งนี้ การเลือกเบรกเกอร์ สายไฟ และปลั๊กพ่วง ควรให้สอดคล้องกับกระแสที่ใช้งานจริง เพื่อลดอันตรายจากความร้อนสะสม

หน่วยย่อยของแอมแปร์: 1,000 ไมโครแอมแปร์ (µA) = 1 มิลลิแอมแปร์ (mA) และ 1,000 มิลลิแอมแปร์ (mA) = 1 แอมแปร์ (A)

หน่วยไฟฟ้า: วัตต์

วัตต์ (Watt: W) คือหน่วยไฟฟ้าที่บ่งบอกปริมาณพลังงานที่เครื่องไฟฟ้าใช้งานใน 1 วินาที เช่น หลอดไฟ 100 วัตต์ หมายถึงหลอดนั้นใช้พลังงานไฟฟ้า 100 จูลต่อวินาที ยิ่งวัตต์สูงเท่าใด เครื่องใช้ไฟฟ้านั้นก็จะกินไฟมากขึ้น ดังนั้น การเลือกเครื่องใช้ไฟฟ้าที่มีกำลังวัตต์เหมาะสมกับการใช้งาน จะช่วยให้ใช้ไฟได้อย่างคุ้มค่าและปลอดภัย

หน่วยย่อยของวัตต์: 1,000 วัตต์ (W) = 1 กิโลวัตต์ (kW)

หน่วยไฟฟ้า: โอห์ม

โอห์ม (Ohm : Ω) คือหน่วยไฟฟ้าที่ใช้วัดความต้านทานไฟฟ้า (Resistance) ของวัตถุในการต้านการไหลของกระแสไฟฟ้า วัตถุที่ค่าความต้านทานน้อย เช่น ทองแดงหรืออะลูมิเนียม จะนำไฟได้ดี ส่วนวัสดุที่ค่าความต้านทานมาก เช่น ยางหรือพลาสติก จะเป็นฉนวนไฟฟ้าที่ช่วยป้องกันอันตราย

ค่าโอห์มเป็นหน่วยไฟฟ้าที่มีความสัมพันธ์กับโวลต์และแอมป์ตามสูตรพื้นฐานของไฟฟ้า (กฎของโอห์ม) ดังนี้

แรงดันไฟฟ้า (V) = กระแสไฟฟ้า (I) × ความต้านทาน (R)

หน่วยย่อยของโอห์ม: 1,000 โอห์ม (Ω) = 1 กิโลโอห์ม (kΩ) และ 1,000 กิโลโอห์ม (kΩ) = 1 เมกะโอห์ม (MΩ)

หน่วยไฟฟ้า: วัตต์ชั่วโมง

วัตต์ชั่วโมง (Watt-hour: Wh) คือหน่วยไฟฟ้าที่ใช้วัดพลังงานไฟฟ้าที่ใช้ไปในระยะเวลาหนึ่ง ใช้ในคำนวณค่าไฟบ้าน มักแสดงเป็น กิโลวัตต์ชั่วโมง (kWh) หรือ ยูนิต โดย 1,000 วัตต์ชั่วโมง = 1 กิโลวัตต์ชั่วโมง (kWh) = 1 ยูนิตไฟฟ้า เช่น หากเปิดแอร์ 1,000 วัตต์ เป็นเวลา 1 ชั่วโมง เท่ากับใช้ไฟ 1 ยูนิต ดังนั้น การรู้หน่วยไฟฟ้านี้จะช่วยให้คำนวณค่าไฟล่วงหน้า และวางแผนประหยัดพลังงานได้ง่ายขึ้น

หน่วยไฟฟ้า: เฮิรตซ์

เฮิรตซ์ (Hertz: Hz) คือหน่วยไฟฟ้าที่ใช้วัดความถี่ของไฟฟ้ากระแสสลับ หมายถึงจำนวนรอบการสลับของกระแสไฟใน 1 วินาที

ในประเทศไทย ความถี่ไฟฟ้ามาตรฐานคือ 50 Hz หมายถึงกระแสไฟเปลี่ยนทิศ 50 รอบต่อวินาที ส่วนในบางประเทศ เช่น สหรัฐอเมริกา ใช้ 60 Hz

เฮิร์ตซ์เป็นหน่วยไฟฟ้าที่มีผลต่อการทำงานของเครื่องใช้ไฟฟ้าโดยตรง การใช้เครื่องที่รองรับความถี่ไม่ตรงกัน อาจทำให้เครื่องทำงานผิดปกติหรือเสียหายได้

หน่วยไฟฟ้า: แรงม้า

แรงม้า (Horsepower: HP) คือหน่วยไฟฟ้าที่ใช้วัดกำลังกล มักใช้กับเครื่องยนต์หรือมอเตอร์ไฟฟ้า โดย 1 แรงม้า เท่ากับประมาณ 746 วัตต์

แรงม้าอาจไม่ใช่หน่วยไฟฟ้าโดยตรง แต่มีความสัมพันธ์กับกำลังไฟฟ้าที่ใช้ในอุปกรณ์เครื่องกล การรู้ค่าแรงม้าจึงช่วยให้เราเลือกอุปกรณ์ที่มีกำลังพอดีกับงาน ไม่กินไฟเกินจำเป็นและยืดอายุการใช้งานได้ยาวนานยิ่งขึ้น

เพียงเริ่มต้นจากการสังเกตตัวเลขเล็ก ๆ บนฉลากเครื่องใช้ไฟฟ้า ซึ่งเต็มไปด้วยหน่วยไฟฟ้าที่บอกข้อมูลสำคัญ ก็อาจเป็นก้าวใหญ่ในของใช้พลังงานอย่างคุ้มค่าและปลอดภัยในบ้านทุกคน

ที่มา:
https://chuphotic.com/knowledge/electric-unit/
https://www.stable.co.th/blogrp-ทำความรู้จักหน่วยวัดทางไฟฟ้ากัน
https://www.thaiwatsadu.com/th/articles/volts-amps-watts